Ο δεύτερος κύκλος αναλύσεων σε φρούτα και λαχανικά που πραγματοποίησε η Greenpeace, επιβεβαιώνει πως δεκάδες φυτοφάρμακα καταλήγουν στο πιάτο μας και η διατροφή μας κινδυνεύει, με παράπλευρη απώλεια… τις μέλισσες. Από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο του 2013 έγιναν αναλύσεις σε 34 δείγματα 11 λαχανικών και φρούτων ευρείας κατανάλωσης, τα οποία πωλούνται στην ελληνική αγορά. Στα δείγματα εντοπίστηκαν υπολείμματα από 32 εξαιρετικά τοξικά φυτοφάρμακα (πολλά από αυτά απαγορευμένα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης), που είναι πολύ επικίνδυνα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η Greenpeace απαιτεί από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης να απαγορεύσει οριστικά όλα τα φυτοφάρμακα που βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας και βάζουν σε κίνδυνο τις μέλισσες και να στηρίξει τη βιώσιμη γεωργία στην Ελλάδα.
Διασυστηματικά «κοκτέιλ»
Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα αφορά στα χημικά κοκτέιλ (παράλληλη χρήση πολλών φυτοφαρμάκων στο ίδιο φρούτο ή λαχανικό). Στα 4 δείγματα μήλων εντοπίστηκαν 17 διαφορετικές δραστικές ουσίες με το ένα δείγμα να συγκεντρώνει 9 από αυτές ταυτοχρόνως. Σε ένα μόνο δείγμα αχλαδιών βρέθηκαν 6 δραστικές ουσίες. Στα 4 δείγματα κερασιών βρέθηκαν συνολικά 7 δραστικές ουσίες και 4 ουσίες στα 2 δείγματα ντομάτας. Πάνω από τις μισές δραστικές ουσίες που εντοπίστηκαν στο σύνολο των δειγμάτων είναι διασυστηματικές, δηλαδή δεν παραμένουν μόνο στον εξωτερικό φλοιό του φρούτου και του λαχανικού, αλλά εισχωρούν στους ιστούς του, άρα βρίσκονται σε ολόκληρο τον καρπό και όχι μόνο στην επιφάνειά του.
Εξαφανίζονται οι μέλισσες, εξαφανίζεται η τροφή μας
Οκτώ από τις δραστικές ουσίες που βρέθηκαν είναι πολύ επικίνδυνες για τις μέλισσες, με 5 να ανήκουν στην κατηγορία των νεονικοτινοειδών. Γιατί αυτό είναι σημαντικό; Επτά στα δέκα λαχανικά και φρούτα εξαρτώνται από την επικονίαση των μελισσών (η μεταφορά της γύρης για να γονιμοποιηθούν τα άνθη και να γίνουν καρποί). Όσο οι πληθυσμοί των μελισσών καταρρέουν λόγω της χρήσης φυτοφαρμάκων, τόσο εμείς στερούμαστε βασικά είδη διατροφής. Η Ευρώπη έχει αρχίσει να κατανοεί τη σοβαρότητα του προβλήματος, αφού πρόσφατα προχώρησε σε μερική απαγόρευση 3 νεονικοτινοειδών και του φυτοφαρμάκου Fipronil. Η Ελλάδα μάλλον όχι…
Tα ευρήματα της έρευνας
Πώς θα βρεις αληθινά φρούτα και λαχανικά χωρίς επικίνδυνα φυτοφάρμακα
Προτιμάμε φρούτα και λαχανικά στην εποχή τους
Ντομάτες και πιπεριές μέσα στο χειμώνα; μήλα, πορτοκάλια και αχλάδια όλο το χρόνο; Όταν βρίσκουμε φρούτα και λαχανικά εκτός εποχής, αυτό μπορεί να σημαίνει 3 πράγματα:
- τα φυτά έχουν αναγκαστεί να παράξουν εκτός εποχής και ενάντια στη φύση τους, σε θερμοκήπια
- η συγκομιδή τους έχει γίνει πολύ καιρό πριν και έχουν συντηρηθεί σε ψυγεία για μήνες μέχρι να τα αγοράσουμε
- ποικιλίες που δεν διατηρούνται σε ψυγεία, έρχονται από το Νότιο ημισφαίριο αφού έχουν καλλιεργηθεί κάτω από άγνωστες συνθήκες, ίσως μάλιστα με φυτοφάρμακα τα οποία απαγορεύονται στην ΕΕ και στη χώρα μας.
Προτιμάμε τοπικά είδη
Ξέρετε με ποιο τρόπο καλλιεργήθηκαν τα εισαγόμενα φρούτα και τα λαχανικά από μακρινές χώρες, εκτός ΕΕ; Η πιο πιθανή απάντηση είναι όχι. Διαλέγοντας τοπικά είδη μπορούμε να αποφύγουμε τα τοξικά φυτοφάρμακα που επιτρέπονται σε κάποιες άλλες χώρες, παρόλο που απαγορεύονται στην ΕΕ. Ταυτόχρονα, στηρίζουμε τις τοπικές κοινωνίες και την ελληνική οικονομία.
Η ομορφιά δεν είναι κριτήριο
Τα φρούτα και τα λαχανικά που διαλέγετε είναι συμμετρικά, αψεγάδιαστα, γυαλιστερά αλλά απολύτως άνοστα; Μετά από ένα μήνα στο ψυγείο, μοιάζουν σαν να μην πέρασε μια μέρα; Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Η φύση δεν παράγει ολόιδια φρούτα, όλο το χρόνο. Αντιθέτως, μερικά από τα πιο νόστιμα, αληθινά λαχανικά και φρούτα της Ελλάδας μπορεί να φανούν παράξενα στα μάτια των περισσότερων, πχ ντομάτα Μπατάλα.
Με πλούσια χρώματα, αρώματα και γεύσεις, ανόμοια μεταξύ τους, νόστιμα και θρεπτικά, εξελίχθηκαν για αιώνες και έφτασαν μέχρι τις μέρες μας, επιβιώνοντας χωρίς να χρειάζονται τοξικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα.
Η 'ανάγκη' για φυτοφάρμακα, υβρίδια και μεταλλαγμένα είναι τεχνητή και ξεκινάει κυρίως από εκείνους που κερδοφορούν από την πώλησή τους: τις εταιρείες που τα παράγουν. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα όταν οι εταιρείες διευκολύνονται από αδιάφορες και ανίκανες κυβερνήσεις, όπως στην Ελλάδα, που δεν ξέρουν καν ποια και πόσα φυτοφάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί σε ποια καλλιέργεια, που δεν εμποδίζουν την χρήση των παράνομων και πολύ επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, που δεν κάνουν αναλύσεις στα προϊόντα, που δεν φροντίζουν να εκπαιδεύσουν σωστά τους αγρότες.
Όπως και στα μεταλλαγμένα δεν περιμέναμε την ελληνική κυβέρνηση να λάβει μέτρα αλλά αγωνιστήκαμε μαζί για να παρθούν οι σωστές αποφάσεις, έτσι οφείλουμε να ασχοληθούμε και με τα φυτοφάρμακα και τα υβρίδια.
Βάλτε ποικιλία στη διατροφή σας, όχι υβρίδια
Η 'όμορφη' και ομοιόμορφη εμφάνιση όλο το χρόνο, μπορεί να σημαίνει πως το προϊόν είναι υβρίδιο. Οι σπόροι των υβριδίων ‘κατασκευάζονται’ από τις πολυεθνικές εταιρείες σποροπαραγωγής και προωθούνται στους αγρότες ως ικανά για μεγαλύτερη παραγωγή, όσο πιο γρήγορα γίνεται, ασχέτως καιρικών συνθηκών. Είναι ‘σπόροι μιας χρονιάς’ δηλαδή αν ο αγρότης κρατήσει σπόρο για την επόμενη χρονιά, όπως συνέβαινε για αιώνες, αυτό που θα φυτρώσει δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά του φυτού από το οποίο πήρε τους σπόρους. Έτσι, υποχρεώνεται να αγοράσει κάθε χρόνο καινούργιο σπόρο, κατασκευασμένο από κάποια πολυεθνική.
Τα υβρίδια πάνε χέρι-χέρι με τα φυτοφάρμακα που κατασκευάζουν οι ίδιες εταιρείες και είναι προπομπός των μεταλλαγμένων. Όσο συνηθίζουμε να καταναλώνουμε προϊόντα εργαστηρίου, τόσο πιο εύκολα θα μας επιβληθούν και τα μεταλλαγμένα. Τα εργαστηριακά κατασκευάσματα κλέβουν τη θέση των παραδοσιακών, νόστιμων και θρεπτικών ποικιλιών στα χωράφια και στο πιάτο μας, ακόμα και σε πολλές από τις βιολογικές καλλιέργειες.
Δεν χάνουμε, λοιπόν, την ευκαιρία να απαιτούμε αληθινές ποικιλίες είτε ψωνίζουμε από παραγωγούς, είτε από μεσάζοντες.
Προτιμάμε να αγοράζουμε προϊόντα από παραγωγούς
Μπορεί να μην γνωρίζουμε πια το πώς παράγεται η τροφή μας, μπορούμε όμως να κάνουμε σωστότερες επιλογές, γνωρίζοντας καλύτερα τους παραγωγούς. Ψωνίζοντας τα φρούτα και τα λαχανικά μας απευθείας από τους πάγκους των παραγωγών στις λαϊκές αγορές, έχουμε τη δυνατότητα να ρωτήσουμε τους σωστούς ανθρώπους για τον τρόπο που καλλιεργήθηκαν.
Τι θα πρέπει να προσέχουμε
Στους πάγκους των παραγωγών της λαϊκής βρίσκουμε συνήθως φρέσκα, εποχικά προϊόντα. Είναι ένας σχετικά καλός δείκτης για να μάθουμε τι είναι στην εποχή του. Αν όμως δούμε είδη εκτός εποχής στους πάγκους τους, τότε μάλλον πρόκειται για προϊόντα θερμοκηπίου ή προϊόντα τα οποία βιάστηκαν για να μεγαλώσουν γρήγορα και που καλό είναι να τα αποφύγουμε, μέχρι να έρθει πραγματικά η ώρα τους.
Ζητήστε από παραγωγούς και εμπόρους να σας προμηθεύσουν με ντόπιες, αληθινές ποικιλίες. Μερικά παραδείγματα υπέροχων, ελληνικών ποικιλιών που εξαφανίζονται είναι ντομάτα Βραυρώνας γνωστή και ως Μπατάλα, η άσπρη μελιτζάνα Σαντορίνης, η τσακώνικη μελιτζάνα, το Αργίτικο ή το Θρακιώτικο πεπόνι. Δημιουργήστε ζήτηση και θα βγείτε κερδισμένοι!
Αναζητούμε προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης διότι τουλάχιστον σε αυτά χρησιμοποιούνται νόμιμα χημικά σκευάσματα και στις συνιστώμενες δόσεις. Κανονικά, όλα τα προϊόντα στην Ελλάδα θα έπρεπε να καλλιεργούνται με αυτό τον τρόπο. Είναι απαράδεκτο να πρέπει να τα αναζητήσετε με 'εδικό όνομα' σαν να ψάχνετε για κάποιο σπάνιο είδος. Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι η πραγματικότητα.
Όταν και όσο μπορούμε, επισκεπτόμαστε λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων. Ζητάμε αληθινές ποικιλίες και από τους καλλιεργητές βιολογικών, οι οποίοι πρέπει να είναι οι τελευταίοι που θα υποκύψουν στην καλλιέργεια υβριδίων.
Αφού ψωνίσουμε
Αν δεν έχουμε επιλέξει ήδη σωστά όταν αγοράζουμε τα τρόφιμά μας, θα έχουμε ελάχιστο ή μηδενικό όφελος με το ξεφλούδισμα και τα λοιπά μέτρα 'προστασίας' γιατί πολλά φυτοφάρμακα ‘μπαίνουν’ στο εσωτερικό των φρούτων και των λαχανικών. Τελικά, ξεφλουδίζοντας τα φρούτα δεν γλιτώνουμε από τα χημικά ενώ κάνουμε διπλή ζημιά, χάνοντας και τις βιταμίνες και τις φυτικές ίνες της φλούδας.
Οι κίνδυνοι των φυτοφαρμάκων είναι πολύ σημαντικοί και ο μόνος τρόπος για να τους αποφύγουμε είναι να κάνουμε όσο καλύτερες επιλογές μπορούμε την ώρα που αγοράζουμε φρούτα και λαχανικά.
Πότε είναι ο κατάλληλος μήνας για το κάθε φρούτο και λαχανικό;
Πηγή: Greenpeace
