Sophia vs Sophia
27.1.13
Τα ανθρωπάκια του Γιάννη Γαΐτη
Μαθητής του Κωνσταντίνου Παρθένη στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ο Γιάννης Γαΐτης (1923-1984) πειραματίστηκε με ποικίλλα εικαστικά ρεύματα της εποχής του όπως ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός, ο σουρεαλισμός και ο κυβισμός, προτού εμφανιστούν στα έργα του τα μικρά πλάσματα που θυμίζουν αρχέγονες μορφές ζωής και τα οποία αργότερα θα εξελιχθούν στα διάσημα “ανθρωπάκια” του. Όπως ο Κεσσανλής, ο Κανιάρης και ο Τσίγκος -στενός φίλος του καλλιτέχνη – ο Γαΐτης συγκαταλέγεται στους Έλληνες εικαστικούς της Μεταπολεμικής περιόδου που δημιούργησαν έργα με έντονα προσωπικό χαρακτήρα, χρησιμοποιώντας ένα ιδιαίτερο καλλιτεχνικό λεξιλόγιο. Και όπως πολλοί από τους καλλιτέχνες της γενιάς του, ταξίδεψε στην Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για αρκετά χρόνια, πριν επιστρέψει στην Αθήνα μετά την πτώση της δικτατορίας.
Στα ζωγραφικά του έργα ο Γαΐτης επιδεικνύει μία έντονη αφηγηματικότητα. Η διάταξη της εικονογραφίας στα πρώιμα έργα του θυμίζει Βυζαντινές εικόνες, όπου τα γεγονότα από τις ζωές των Αγίων περιβάλλουν το κεντρικό θέμα, και σε άλλα έργα παραπέμπει στις ζώνες εικονογράφησης των comics. Μετά την πρώτη τους ‘εμφάνιση’ στην έκθεση του Γιάννη Γαΐτη στο Goethe Institute στην Αθήνα το 1969, τα ‘ανθρωπάκια’ συνέχισαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην ελληνική εικαστική σκηνή έως τον πρόωρο θάνατό του καλλιτέχνη το 1984. Την ίδια χρονιά η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας διοργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση του Γαΐτη και το 2006 το Μουσείο Μπενάκη τίμησε τον καλλιτέχνη με μια δεύτερη αναδρομική έκθεση.
Οι απρόσωποι πρωταγωνιστές του Γαΐτη, απεικονίζονται άλλοτε συμπιεσμένοι σε σαρδελοκούτια ή καθισμένοι σε καρέκλες και άλλοτε εμφανίζονται ως ανώνυμα πλήθη, εκφράζοντας την αποξένωση των ανθρώπων που οφείλεται κυρίως στον άκρατο καταναλωτισμό και τη μαζικοποίηση που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κοινωνία. Τα "ανθρωπάκια" του Γαΐτη είναι παρόντα σε κηδείες, διαλέξεις, σε ποδοσφαιρικούς αγώνες ως ομοιόμορφα και ανώνυμα πλήθη, εκφράζοντας την υπαρξιακή μοναξιά του σύγχρονου ατόμου.
“Μοτοσικλετιστής”, 1967
"Σαρδελοκούτι" ("Κονσερβοποίηση"),κατασκευή από ξύλο και μέταλλο ζωγραφισμένο, 1971
"Η Κηδεία του Τσε Γκεβάρα" ("Μεταμόρφωση"),λάδι σε μουσαμά, 1968
"Λαθραναγνώστες",κατασκευή από ζωγραφισμένο ξύλο, 1969
"Το Μπαλκόνι",κατασκευή από ξύλο και μέταλλο ζωγραφισμένο, 1969
"Η Κηδεία της Ζωγραφικής",κατασκευή από ζωγραφισμένο ξύλο, 1974
"Η Διάλεξη",κατασκευή από ζωγραφισμένο ξύλο, 1973
"Κατανάλωση" ("Μοιρασιά"), 1977
"Ανθρώπινο Τοπίο", λάδι σε μουσαμά, 1977
"Ανθρώπινα Τοπία" ("Ο Αρχηγός"), λάδι σε μουσαμά, 1977
"Η Ακρόπολη", 1979 – 1980
”Άγγελοι”, 1983
“Πετομηχανή”
“Μαζική μεταφορά” ή “Γενικές μεταφορές”, 1984, σίδερο και χρώμα
“Χωρίς τίτλο”, Σταθμός Λαρίσης